Brenna k. Cieszyna – pomnik

Jedną z najaktywniejszych grup partyzanckich w okolicach Brennej był powstały w 1942 r. „Wędrowiec”. „Wędrowiec”, początkowo niezależny, od 1943 r. związał się ze strukturami AK. W 1944 r. dowódca „Wędrowca”, sierż. Wiktor Kania podjął decyzję o współpracy z przybyłym w sierpniu w okolice Brennej desantem radzieckich wywiadowców. Został za to odwołany przez inspektora rybnickiego AK, ale większa część partyzantów „Wędrowca” nadal współdziałała z partyzantami radzieckimi. W lutym 1945 r. pod dowództwem majora Wasilija Anisimowa rozpoczęli zakrojone na szeroką skalę działania zaczepne, w tym przejściowo opanowali Brenną. Kontratak jednostek niemieckich, 13 lutego 1945, połączony był z pacyfikacją miejscowości – 4 mieszkańców Brennej i 20 jeńców włoskich spalono żywcem w stodole. W tym miesiącu oddziały niemieckie dokonały jeszcze dwóch takich egzekucji. Po zajęciu Brennej przez Armię Czerwoną oddział „Wędrowca” ujawnił się, wkrótce jednak cześć jego żołnierzy ponownie zeszła do podziemia.