Kostrzyn – pomnik upamiętniający ofiary terroru

W dniu 20 października 1939 r. o godz. 16.20 funkcjonariusze Einsatzkommando 15/VI rozstrzelali na kostrzyńskim rynku w publicznej egzekucji 28 mieszkańców miasta i najbliższych miejscowości. Oskarżono ich o działalność antyniemiecką, w tym rzekome morderstwa dokonane na miejscowych Niemcach. Dla zachowania pozorów przed egzekucją odbyło się „postępowanie sądowe” przed sądem doraźnym policji bezpieczeństwa, które rozpoczęło się ok. 15.30 i trwało kilkanaście minut. Postanowienie sądu oraz listę straconych ogłoszono publicznie (obwieszczenie o egzekucji w języku polskim i niemieckim, podpisane przez burmistrza miasta, przechowywane jest obecnie Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury w Kostrzynie). Kierujący egzekucją oficer osobiście dobijał strzałami z pistoletu dających jeszcze oznaki życia. Rozstrzelano wówczas m.in. siedmiu nauczycieli, pięciu kupców, urzędników, rzemieślników. Zwłoki zakopano początkowo w zbiorowej mogile na polu sąsiadującym z murem cmentarnym, po wojnie ekshumowano i pochowano we wspólnej mogile na cmentarzu parafialnym.

Egzekucja na rynku w Kostrzynie jest jedną z 14 egzekucji publicznych przeprowadzonych w dniach 20, 21, 23 października 1939 r. na terenie Wielkopolski.