Kraków – Muzeum Armii Krajowej

Muzeum Armii Krajowej im. Gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie powstało w 2000 r. jako samorządowa jednostka upowszechniania kultury Miasta Krakowa i Województwa Małopolskiego. Formalne powołanie Muzeum AK poprzedził dziesięcioletni trud gromadzenia i eksponowania pamiątek historycznych przez Kombatantów Armii Krajowej.

Dotychczas Muzeum zgromadziło niemal 7000 muzealiów oraz ponad 12.000 archiwaliów – głównie darów Żołnierzy AK i ich rodzin rozsianych po całym świecie; w zasobach bibliotecznych znajduje się ok. 11500 tomów. Organizowane wystawy w siedzibie Muzeum i poza nią tylko w 2011 r. zwiedziło niemal 100.000 osób, nie licząc uczestników imprez, konferencji, wykładów, odczytów, prelekcji, lekcji muzealnych czy pokazów historycznej broni i oporządzenia żołnierskiego.

Ideą Muzeum AK jest przedstawienie całościowego obrazu polskiego podziemia wraz z jego duchowa genezą oraz kształtu jego dziedzictwa patriotycznego aż po współczesność. Dlatego już w 2005 r. ogłoszono i rozstrzygnięto międzynarodowy konkurs architektoniczny. Następnie jego zwycięzca – Biuro Autorskie AIR JURKOWSCY- ARCHITEKCI – opracował projekt rewaloryzacji zabytkowej siedziby Muzeum i jej adaptacji na potrzeby muzealne. Prace budowlane ukończono jesienią 2011 r. za ok. 30 mln. zł, z czego 85% pochodziło ze środków Unii Europejskiej, a pozostałą część po połowie wyłożyły samorządy Krakowa i Województwa Małopolskiego. W efekcie rewaloryzacji i adaptacji powierzchnia budynku zwiększyła się z dotychczasowych 1300 m² do 6500 m². Za ok. 5,5 mln. zł zrealizowano ekspozycję stałą, którą uroczyście otwarto 27 września 2012 r. – w Dzień Polskiego Państwa Podziemnego.

Misją ekspozycji jest:

– ukazanie życia narodu, który pod okupacją niemiecką i sowiecką kontynuował byt państwowy w postaci Polskiego Państwa Podziemnego, jako fenomenu na skalę światową,

– ukazanie fenomenu Armii Krajowej jako części Polskich Sił Zbrojnych podległych Rządowi Polskiemu na Uchodźstwie i zarazem siły zbrojnej Polskiego Państwa Podziemnego,

– ukazanie osobistego wymiaru wojny poprzez losy poszczególnych osób ze szczególnym uwzględnieniem żołnierzy AK, ich postaw, motywacji i działań.

Na parterze zwiedzający może poznać historię II RP, przebieg kampanii wrześniowej i życie w obozach jenieckich oraz zobaczyć m.in. rekonstrukcję czołgu Vickers oraz baraki dla jeńców. Zasadnicza część wystawy dotycząca Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej znalazła się na poziomie 1. Można tutaj nie tylko zobaczyć setki zdjęć i pamiątek, ale też zajrzeć do kadłuba brytyjskiego Halifaxa, który dokonywał zrzutów dla żołnierzy AK, obejrzeć replikę rakiety V-2 czy znaleźć się w ubeckim karcerze. Obok ekspozycji stałej Muzeum Armii Krajowej organizuje również liczne wystawy czasowe i prowadzi działalność edukacyjną.