Las Rybieniec k. Chełmna – Obelisk ku czci ofiar terroru hitlerowskiego

Głównym miejscem kaźni w powiecie chełmińskim jesienią 1939 r. był las rybienicki w pobliżu wsi Klamry, ok. 6 km na wschód od Chełmna. Od 12 października do 11 listopada 1939 r. odbywały się tam egzekucje ok. 2,5 tys. Polaków i Żydów.  Dotychczas ustalono nazwiska ponad stu ofiar zbrodni, wśród nich wielu księży, pedagogów i działaczy Związku Zachodniego. Najwięcej osób rozstrzelano na przełomie października i listopada. Ofiarami zbrodni byli przeważnie więźniowie przetrzymywani w miejscach odosobnienia usytuowanych w Chełmnie (w więzieniu sądowym i szkole podstawowej nr 1) oraz mieszkańcy okolicznych miejscowości. Do dzisiaj nie udało się odtworzyć ani dokładnej liczby egzekucji (a co za tym idzie – liczby ofiar), ani ich przebiegu, gdyż nie ocalał żaden bezpośredni świadek rozstrzeliwań. W celu zatarcia wszelkich śladów zbrodni jeszcze w 1944 r. Niemcy polecili żydowskim więźniom rozkopać mogiły i spalić szczątki, po czym ich także zamordowali. Zbrodni dokonali członkowie Selbstschutzu (samoobrony niemieckich mniejszości w Polsce i Czechach; na terytorium Polski działał w latach 1939-1940).

Paweł Kosiński