Czcionka
de

Miejsca pamięci II wojny światowej w Polsce i w Niemczech

Serdecznie witamy na stronie internetowej Polsko-Niemieckiej Współpracy
Młodzieży, poświęconej miejscom pamięci II wojny światowej w Polsce i w Niemczech.

Zapraszamy do korzystania z bazy!

Łódź – Muzeum Tradycji Niepodległościowych – Oddział Radogoszcz

rozwiń wszystkie

Historia

Muzeum mieści się w dawnej fabryce Samuela Abbego u zbiegu ulic Sowińskiego i Zgierskiej. W okresie okupacji niemieckiej znajdowało się tu (od grudnia 1939 r.) więzienie policyjne o zaostrzonym rygorze. Było to jedno z najstraszniejszych miejsc kaźni, przeznaczone przede wszystkim dla mieszkańców Łodzi. Przeszło przez nie ok. 30 tys. (a być może nawet 40 tys.) osób. Maltretowanie, torturowanie więźniów, głodzenie i pozbawienie opieki lekarskiej były przyczyną dużej śmiertelności. Z więzienia wysyłano też transporty więźniów na egzekucje wykonywane w podłódzkich lasach. Więźniów rozstrzeliwano także na terenie więzienia. Liczbę ofiar więzienia szacuje się na ok. 20 tys. Ukoronowaniem zbrodni bestialskiej załogi Radogoszczy była noc z 17 na 18 stycznia, tuż przed wkroczeniem do Łodzi oddziałów Armii Czerwonej. Hitlerowcy najpierw zaczęli rozstrzeliwać więźniów, a następnie podpalili więzienie, wskutek czego śmierć w nieludzkich cierpieniach poniosło ok. 1,5 tys. osób, a mniej niż 30 ocalało.

Leszek Olejnik

Pamięć

Radogoszcz od pierwszych lat powojennych stał się dla łodzian miejscem pamięci narodowej. 9 września 1961 r. odsłonięto na terenie byłego obozu mauzoleum i pomnik. Niedaleko kilkudziesięciometrowej wysokości strzelistego obelisku znalazł się granitowy sarkofag z urną zawierającą prochy pomordowanych i spalonych żywcem ofiar w pamiętną noc z 17 na 18 stycznia 1945 r. Tablica na frontonie sarkofagu zawiera następujący napis:

 „Tu leżymy pomordowani w przeddzień wolności.

Ogień zabrał nam ciała i imiona.

Niechaj śmierć tak nieludzka

Nie powtórzy się nigdy!

Słowa te można traktować jako swoisty testament pomordowanych przekazany potomnym. Są one – jak podkreślano podczas odsłonięcia mauzoleum – „wieczną przestrogą”.

Obecnie mieści się tu oddział Muzeum Tradycji Niepodległościowych – Muzeum Martyrologii i Walki – Radogoszcz, które upamiętnia nie tylko dzieje więzienia i dramatyczne wydarzenia stycznia 1945 r. Obok stałej wystawy na ten temat, od stycznia 2003 r., czynna jest druga jej część – „Łódź i ziemia łódzka w okresie wojny i okupacji 1939-1945”. Na wewnętrznym murze obiektu znajdujemy tablice pamiątkowe ufundowane m.in. przez środowiska kombatantów AK, Związek Sybiraków, Stowarzyszenie Poszkodowanych przez III Rzeszę. Od 1990 r. obok sarkofagu ustawiony został kilkumetrowy krzyż, jako religijny wyraz męczeństwa więźniów Radogoszcza. U stóp pomnika-obelisku, na pl. Pamięci Narodowej, odbywają się uroczystości z okazji kolejnych rocznic wybuchu II wojny światowej i zakończenia niemieckiej okupacji miasta.

Leszek Olejnik

Informacje praktyczne

Łódź – Muzeum Tradycji Niepodległościowych – Oddział Radogoszcz

 

ul. Zgierska 147, 91-490 Łódź

 

Informacji udziela Dział Oświatowy: tel. +48 42 655 36 66; +48 42 657 93 34

 

http://www.muzeumtradycji.pl

 

e-mail: radogoszcz@muzeumtradycji.pl

 

Czynne: poniedziałek nieczynne, wtorek, środa i piątek 9:00-17:00; czwartek 09:00-18:00; sobota 10:00-16:00; niedziela 11:00-17:00.

 

Wstęp wolny.

 

Muzeum Tradycji Niepodległościowych, Oddział Martyrologii – Radogoszcz

Plan Łodzi dostępny na stronie www.mapa.lodz.pl.