Marchwacz nad Cienią – pomnik

Do tragicznych wydarzeń doszło w Marchwaczu nocą z 21 na 22 stycznia 1945 r., kiedy wojska hitlerowskie opuściły wieś, uprzednio podpalając zabudowania gorzelni, lodowni i stodoły. W tym czasie miejscowa ludność podjęła akcję gaszenia pożaru. Do palącej się wsi weszły przednie oddziały wojsk radzieckich, które zostały niebawem wyparte przez niemiecką jednostkę pancerną. Dowódca oddziału zarządził przeszukanie obejść Polaków w poszukiwaniu żołnierzy radzieckich. Czterech ujętych żołnierzy radzieckich, wyprowadzonych z miejsca schronienia rozstrzelano na miejscu. Wkrótce potem nakazano wszystkim mężczyznom – Polakom wyjście z domów, zgromadzono ich na podwórzu majątku, a następnie wyprowadzono ich na pobliskie pola i tam partiami rozstrzelano z broni maszynowej. Wśród rozstrzelanych znalazły się osoby w wieku od 10 do 65 lat, w tym ośmiu nieletnich chłopców. Ciała pomordowanych wrzucono następnie pod stogi słomy, które podpalono dla zatarcia śladów.