Płaszów – pomnik i tablice pamiątkowe poświęcone pamięci ofiar obozu

Płaszów, nazistowski obóz pracy założony latem 1942 r. na przedmieściach Krakowa. W styczniu 1944 r. został przekształcony w obóz koncentracyjny. Początkowo przeznaczony był wyłącznie dla Żydów z Krakowa i okolicy. Do Płaszowa trafiło między innymi około 8 tys. Żydów ze zlikwidowanego w marcu 1943 r. getta krakowskiego. W lipcu 1943 r. część obozu została przeznaczona na obóz karny dla Polaków. Osadzano tu między innymi polskich więźniów politycznych, zaś po wybuchu powstania warszawskiego również ludność cywilną z powstańczej Warszawy. Latem 1944 r. przez obóz przeszło około 8 tys. Żydów węgierskich, odesłanych następnie do Auschwitz-Birkenau. W Płaszowie więziono również kilkadziesiąt rodzin cygańskich.

Więźniowie pracowali w warsztatach obozowych oraz w kamieniołomach. Warunki egzystencji w obozie były bardzo ciężkie, przetrzymywani tam ludzie umierali z głodu i wyczerpania oraz na skutek aktów przemocy. Dokonywano tu również masowych egzekucji na Żydach. Od stycznia 1944 r. Płaszów był miejscem egzekucji polskich więźniów politycznych. Szacuje się, że w obozie płaszowskim zamordowano około 8 tys. osób.

Latem 1944 r., wobec zbliżania się Armii Czerwonej, przystąpiono do likwidacji obozu. Więźniowie zostali deportowani do innych obozów koncentracyjnych oraz obozów zagłady. W styczniu 1945 r. ostatnich więźniów Płaszowa ewakuowano do Auschwitz-Birkenau. SS starało się zatrzeć wszelkie ślady zbrodni, zwłoki pomordowanych ekshumowano i spalono, baraki rozebrano.

Komendantem obozu od lutego 1943 do września 1944 r. był Amon Goeth, w 1946 r. skazany w Krakowie na karę śmierci przez Najwyższy Trybunał Narodowy.