Pomiechówek – obóz jeniecki i getto

Miejscowość położona w pobliżu Modlina. W znajdującym się tu tzw. III Forcie, wzniesionym w XIX w. przy drodze Modlin–Pomiechówek, niemieckie władze wojskowe zorganizowały po kampanii wrześniowej 1939 r. obóz jeniecki dla obrońców twierdzy modlińskiej. W lutym 1940 r. fort został przekształcony w obóz przesiedleńczy dla ludności Wielkopolski i Mazowsza. Następnie funkcjonował tu obóz – getto dla ludności żydowskiej z pobliskich miejscowości – Płońska, Sierpca, Raciąża i Zakroczymia. W listopadzie i grudniu 1942 r. getto zostało zlikwidowane, a jego mieszkańcy wywiezieni do Oświęcimia. Po zlikwidowaniu getta III Fort został 10 marca 1943 r. przekształcony w podległy gestapo areszt policyjny, w którym osadzano zarówno więźniów politycznych, jak i kryminalnych. Przebywali oni w bardzo trudnych warunkach, co powodowało wysoką śmiertelność. W egzekucjach na terenie fortu zostało zamordowanych kilkuset więźniów. Areszt został zlikwidowany 31 września 1944 r. Ogółem przez obóz i areszt w III Forcie przeszło ok. 60 tys. osób, spośród których wiele zmarło.

Po wojnie Fort III zachował się w bardzo dobrym stanie dzięki wojsku, które używało go jako magazyn i nie dokonywało większych przeróbek. Zachowały się pozostałości ogrodzenia z drutu kolczastego i wież wartowniczych; istnieją pomieszczenia, gdzie trzymano i torturowano więźniów.

Tadeusz Rutkowski