Czcionka
de

Miejsca pamięci II wojny światowej w Polsce i w Niemczech

Serdecznie witamy na stronie internetowej Polsko-Niemieckiej Współpracy
Młodzieży, poświęconej miejscom pamięci II wojny światowej w Polsce i w Niemczech.

Zapraszamy do korzystania z bazy!

Pruszków – Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego

rozwiń wszystkie

Historia

Miejscowość w pobliżu Warszawy, gdzie na początku sierpnia 1944 r. na terenie warsztatów kolejowych władze niemieckie zorganizowały obóz przesiedleńczy (Durchsganglager 121) dla ludności cywilnej wypędzanej z ogarniętej powstaniem stolicy. Na potrzeby obozu przeznaczono dziewięć dużych hal produkcyjnych, mogących pomieścić kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Teren zakładów nie był przystosowany do przebywania w nim większej liczby ludzi (brak wystarczającej ilości wody, urządzeń sanitarnych itd.). Za datę rozpoczęcia działania obozu przyjmuje się 6 sierpnia 1944 roku, jednak pierwsza partia ludności z dzielnicy Wola przybyła rano 7 sierpnia. Ciężar utrzymania i opieki nad ewakuowanymi zarówno w obozach przejściowych, jak i rozmieszczanych na terenie GG spoczął przede wszystkim na polskich organizacjach społecznych. W sierpniu, wrześniu i październiku 1944 r. przeszło przez obóz ok. 550 tys. mieszkańców Warszawy. Ponad 165 tys. osób uznanych za zdolne do pracy wysłano z Pruszkowa na roboty do Niemiec, ponad 50 tys. mężczyzn i kobiet wysłano do obozów koncentracyjnych. Nikłą część osób starych lub chorych zwolniono z obozu, część wyprowadził stamtąd nielegalnie polski personel sanitarny i gospodarczy. Pozostałych przewieziono do różnych miejscowości Generalnego Gubernatorstwa. Obóz przestał istnieć 16 stycznia 1945 roku.

Tadeusz Rutkowski

Pamięć

Obecnie cały teren obozu należy do prywatnego właściciela, a na okalającym go murze widnieje (od strony torów kolejowych) napis: „Tędy przeszła Warszawa od 6 VIII do 10 X 1944 r.”. W 1990 r. odsłonięto pomnik, którego elementem są tablice z nazwami dzielnic Warszawy wmurowane w ścianę hali, krzyż na podium i szyny kolejowe u jego stóp.

W 2010 na terenie dawnego zakładu otwarto Muzeum Dulag 121.

Tadeusz Rutkowski

Informacje praktyczne

Pruszków – Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego

Plan Pruszkowa dostępny na stronie www.pruszkow.pl.