Warszawa – Muzeum Powstania Warszawskiego

Muzeum zostało otwarte 1 sierpnia 2004 r., w 60. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego, z inicjatywy prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego. Wydarzenie to poprzedzone było wieloletnimi, lecz nieskutecznymi staraniami licznych środowisk politycznych, samorządowych i kombatanckich.

Głównym celem działalności muzeum są prace naukowo-badawcze i edukacyjne nad dziejami powstania warszawskiego i tradycją Polski Podziemnej, przede wszystkim – zgodnie z obowiązującą ustawą o muzeach – poprzez gromadzenie, opracowywanie i konserwację zbiorów dotyczących tej problematyki oraz – co jest realizacją istotnej potrzeby społecznej – integrowanie środowisk kombatanckich i żołnierskich.

Muzeum Powstania Warszawskiego jest miejscem pamięci prezentującym indywidualne losy uczestników powstania. W okalającym budynek muzealny (ul. Przyokopowa) parku Wolności głównym elementem architektonicznym jest Mur Pamięci, na którym znajdują się wyryte nazwiska wojskowych i cywilnych uczestników walk; obecnie ponad 6 tys. nazwisk. W centralnej części Muru Pamięci zawieszono dzwon „Monter”, poświęcony gen. Antoniemu Chruścielowi „Monterowi”, dowódcy powstania warszawskiego; dzwon rozbrzmiewa corocznie, w czasie oficjalnych uroczystości rocznicowych.

W celu utrwalenia relacji tzw. bezpośrednich świadków historii w muzeum powstało Archiwum Historii Mówionej, którego zamiarem jest zgromadzenie i udostępnienie wspomnień – docelowo na nośnikach elektronicznych – żyjących dzisiaj w kraju i zagranicą kilku tysięcy żołnierzy powstania warszawskiego.

Muzeum Powstania Warszawskiego jest z jednej strony instytucją typowo muzealną, z drugiej jednak – miejscem symbolicznym i memoriałem, odwołującym się do organizacyjnych i symbolicznych wzorów innych tego typu miejsc, np. Muzeum Yad Vashem w Izraelu.

Od 1 sierpnia 2010 roku stałym elementem ekspozycji w Muzeum Powstania Warszawskiego jest film krótkometrażowy – „Miasto ruin“ (reż. Damian Nenow), który przedstawia zburzoną i wyludnioną Warszawę z perspektywy lotu ptaka wiosną 1945 roku. Obraz był reklamowany w mediach, jako pierwsza na świecie cyfrowa rekonstrukcja zniszczonego miasta. Opłata za projekcję – 2 zł.
www.miastoruin.pl/

Piotr Majewski