Zieleniewo k. Kołobrzegu – cmentarz wojenny

Zgodnie z rozkazem Hitlera z listopada 1944 r. Kołobrzeg ogłoszono twierdzą. Do początku marca 1945 r. Festung Kolberg dobrze przygotowano do obrony, budując silne umocnienia polowe. Dowódcą twierdzy mianowano płk. Fritza Fullriede, mającego pod swoją komendą ok. 12 tys. żołnierzy różnych jednostek. Poza tym w mieście pozostało ok. 85 tys. ludności cywilnej, z której formowano pododdziały Volkssturmu. Pierwszy atak na miasto przypuściły czołgi Armii Czerwonej 4 marca 1945 r. W następnych dniach do walki weszli żołnierze 1 Armii WP (przede wszystkim 3, 4 i 6 Dywizji Piechoty, 4 Pomorskiej Dywizji Lotniczej, 2 Brygady Haubic, 1 Pułku Moździerzy, 4 Pułku Czołgów, 8 i 9 Batalionu Saperów). Atakujących Polaków stale wspomagali żołnierze radzieccy z 272 DP (19 Armii, 2 Frontu Białoruskiego). Po 10 dniach niezwykle zażartych działań bojowych doszło do rozejmu. Niemieckiemu dowódcy wysłano wówczas drogą radiową propozycję zaprzestania obrony, ale została ona odrzucona (odpowiedź brzmiała: „W 1807 r. wojska napoleońskie nie potrafiły zdobyć Kołobrzegu, tym bardziej nie uda to się teraz Polakom”). Mimo otrzymania drogą morską wsparcia Niemcom nie udało się powstrzymać naporu atakujących Polaków, chociaż ostatnie walki o każdy dom trwały jeszcze kilka dni. Pod koniec obrony większość żołnierzy niemieckich zdołano ewakuować do Świnoujścia. Późnym popołudniem 18 marca na tarasie starego fortu odbyły się żołnierskie „zaślubiny Polski z Morzem”. Dokonał ich kapral z 7 Pułku Piechoty, Franciszek Niewidziajło, donośnym głosem wypowiadając słowa: „Przyszliśmy, Morze, po ciężkim trudzie. Widzimy, że nie poszedł na marne. Przysięgamy, że Cię nigdy nie opuścimy. Rzucając ten pierścień w Twe fale, biorę z Tobą ślub, ponieważ Tyś było i będziesz zawsze nasze”. Na rozbitej wieży latarni morskiej zawieszono biało-czerwoną flagę. Walki o Kołobrzeg pochłonęły ok. 10 tys. zabitych i rannych (po mniej więcej 5 tys. Polaków i Niemców), ponadto ponad 4 tys. żołnierzy Wehrmachtu dostało się do niewoli.

Paweł Kosiński