Miejsca pamięci II wojny światowej w Polsce i w Niemczech
Serdecznie witamy na stronie internetowej Polsko-Niemieckiej Współpracy
Młodzieży, poświęconej miejscom pamięci II wojny światowej w Polsce i w Niemczech.
Zapraszamy do korzystania z bazy!
Sachsenhausen – Miejsce Pamięci i Muzeum
rozwiń wszystkie
Na miejscu istniejącego już w latach 1933-34 obozu koncentracyjnego w centrum Oranienburga, został na przełomie lat 1937-38 utworzony nowy obóz w położonym na północy przedmieściu Sachsenhausen. Ze względu na bliskość stolicy Rzeszy spełniał on szczególną funkcję jako obóz modelowy i szkoleniowy, tym bardziej, że od 1938 r. mieściła się w nim centralna administracja wszystkich obozów koncentracyjnych, tzw. Inspektorat Obozów Koncentracyjnych (Inspektion der Konzentrationslager). W sumie w Sachsenhausen i jego ponad 100 podobozach (m. in. Lieberose czy Neuengamme) przebywało ok. 200 tys. osób. Po więźniach radzieckich obywatele polscy stanowili najliczniejszą grupę. Wśród polskich więźniów obok bojowników ruchu oporu znajdowało się wielu intelektualistów, w tym profesorów krakowskich uczelni oraz duchownych. Dziesiątki tysięcy osób zmarło na skutek głodu, chorób, pracy ponad siły i katowania lub padło ofiarą systematycznych mordów SS. W latach 1945-50 części obozu służyły radzieckiej tajnej policji jako obóz specjalny.
Więźniowie z Sachsenhausen i Ravensbrück w końcu kwietnia 1945 r. byli w tzw. marszu śmierci pędzeni na północ.
Christoph Kreutzmüller
W 1961 r. Sachsenhausen zostało otwarte jako trzecie w NRD Narodowe Miejsce Przestrogi i Pamięci. Od 1993 r. oryginalne zabudowania obozu są stopniowo i systematycznie remontowane. Mają w nich być umieszczone wystawy, prezentujące różne aspekty przeszłości tego miejsca. Z zaplanowanych 13 stałych ekspozycji do tej pory zrealizowano dziesięć. Ostatnio w byłym rewirze szpitalnym otwarto Muzeum „Medycyna i zbrodnia”, oraz na nowo wyeksponowano „Stację Z” (tzn. krematorium, komorę gazową i zbiorowe mogiły rozstrzelanych). Wielkie wrażenie sprawiają również „baraki żydowskie nr 38 i 39”, które noszą wyraźne ślady podpalenia, dokonanego przez neonazistów w 1992 r.
Oprowadzanie jest oferowane również w języku polskim. Ponadto oddział pedagogiczny oferuje jednodniowe seminaria i współorganizuje większe projekty. Od 2006 r. grupy mogą zatrzymywać się w Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży. Dom ten nosi imię pisarza, bojownika ruchu oporu i byłego więźnia obozu Sachsenhausen, Andrzeja Szczypiorskiego.
W wielu gminach, przez które przechodził marsz śmierci więźniów z Sachsenhausen i Ravensbrück, znajdują się poświęcone im tablice pamiątkowe oraz mogiły na cmentarzach. Niedaleko miejscowości Wittstock znajduje się filia Muzeum Obozu w Sachsenhausen. W pobliskim lesie, w którym więźniowie musieli się zatrzymać na odpoczynek, zobaczyć można liczne napisy wyrżnięte na drzewach. Tamtejsze muzeum podlega Miejscu Pamięci Sachsenhausen.
Christoph Kreutzmüller
Sachsenhausen – Miejsce Pamięci i Muzeum
Gedenkstätte Sachsenhausen Straße der Nationen 22 16515 Oranienburg
tel. +49 3301 20 02 00
Istnieje możliwość zwiedzenia wystawy online: https://www.stiftung-sbg.de/faelscher/
e-mail: info@gedenkstaette-sachsenhausen.de
Czynne: w sezonie zimowym 8:30-16:30; w sezonie letnim 8:30-18:00 (w poniedziałki wystawa nieczynna).
Wstęp wolny; oprowadzanie: do 15 osób 15 €; do 30 osób 25 €; dodatek za język obcy 25 €.
Museum des Todesmarsches (Muzeum marszu śmierci)
Belower Damm 1, 16909 Wittstock
tel. +49 399 25 24 78;