Wskazówki
Użytkowanie bazy danych: opisy uporządkowane są zarówno alfabetycznie, jak i geograficznie. Porządek alfabetyczny obejmuje nazwy miejscowości, w których znajdują się miejsca pamięci. Przykładowo hasło „Sachsenhausen – Miejsce Pamięci i Muzeum” można znaleźć pod literą „S”. Mapy Polski i Niemiec przedstawiają zestawienie miejsc pamięci w poszczególnych krajach związkowych i województwach.
Zgłoszenia: z uwagi na fakt, że w niektórych miejscach pamięci wejście należy rezerwować nawet z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem, zaleca się wcześniejsze zgłoszenie grupy – czasami jest to wręcz konieczne. Z reguły zgłoszenie takie powinno nastąpić jak najwcześniej, przynajmniej na miesiąc przed planowaną wizytą. Przy zgłoszeniu należy dowiedzieć się, jaka jest dopuszczalna maksymalna wielkość grupy i rozważyć ewentualną możliwość podzielenia jej.
Ekspozycje: w miejscach pamięci obok stałych ekspozycji często można oglądać również wystawy czasowe. Informacje o nich znajdują się zazwyczaj na stronach internetowych danego miejsca pamięci.
Ograniczenia wiekowe: w większości byłych obozów koncentracyjnych obowiązuje ograniczenie wieku zwiedzających. Z reguły granica wieku wynosi 14 lat. Niektóre z tych miejsc pamięci oferują programy również dla młodszych uczniów.
Ceny wstępu: podane tu zostały tylko ceny normalne i zniżkowe. Ceny zniżkowe przysługują z reguły uczniom, studentom, żołnierzom służby czynnej i odbywającym służbę zastępczą itp.
Dni i godziny otwarcia: zawarte tu informacje mają charakter orientacyjny i nie obejmują okresów ferii szkolnych i świąt. Dla uproszczenia dzielimy czas otwarcia na zimowy i letni. Zima obejmuje miesiące od października do marca, lato – pozostałą część roku. Warto przy tym pamiętać, iż niektóre miejsca pamięci ustalają własne godziny otwarcia, które odbiegają od powszechnych reguł i mogą ulegać zmianom. Dlatego w każdym przypadku zalecane jest bezpośrednie nawiązanie kontaktu z ich pracownikami, tym bardziej, że niektóre miejsca pamięci mogą umożliwić grupie zwiedzanie również poza normalnymi godzinami otwarcia. Wizyty – również ze względów pedagogicznych – nie powinny być wynikiem spontanicznie podejmowanej decyzji. Ostatnich zwiedzających wpuszcza się z reguły pół godziny przed zamknięciem.
Język: z reguły tekstom towarzyszą informacje, czy zwiedzanie, strony internetowe, wystawy itd. dostępne są również (lub tylko) po polsku, niemiecku lub angielsku. Niestety informacje te nie są kompletne i będziemy starać się je na bieżąco uzupełniać.
Wsparcie PNWM: zadaniem Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży jest wspieranie polsko-niemieckich spotkań młodzieży, czyli wspólnych programów przeznaczonych dla młodzieży z Polski i Niemiec. Od 2016 roku Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży przestaje dotować jednonarodowe podróże do miejsc pamięci. Związana z tym zmiana w Wytycznych wspierania weszła w życie z dniem 1.01.2016.
Organizatorzy polsko-niemieckich oraz trójstronnych projektów w miejscach pamięci mogą ubiegać się o dofinansowanie w ramach specjalnego programu dotacji PNWM „Zachować pamięć”. Z kryteriami programu „Zachować pamięć” mogą się Państwo zapoznać na stronie https://pnwm.aionline.pl/dotacja/projekty-w-miejscach-pamieci/
Inne źródła informacji: Oprócz DPJW również inne instytucje udostępniają informacje na temat miejsc pamięci poświęconym ofiarom drugiej wojny światowej i narodowego socjalizmu. Przede wszystkim poniższe:
1. Obszerną prezentację miejsc pamięci ofiar narodowego socjalizmu w Republice Federalnej Niemiec zawiera dwutomowa dokumentacja Gedenkstätten für die Opfer des Nationalsozialismus, Eine Dokumentation (Bonn 1995 (Bd. I), 2000 (Bd. II)) opublikowana przez Federalną Centralę Edukacji Obywatelskiej (Bundeszentrale für politische Bildung). Jest ona dostępna na stronie internetowej: www.bpb.de. do pobrania w formie pliku PDF oraz do zamówienia w wersji drukowanej. Jednocześnie BpB przygotowywuje na podstawie dokumentacji również bazę danych na temat miejsc pamęci w Niemczech. www.bpb.de/geschichte/nationalsozialismus/erinnerungsorte/
2. Forum miejsc pamięci Fundacji Topografia Terroru (Gedenkstättenforum der Stiftung Topographie des Terrors), które prezentuje spis pomników, zabytków, muzeów i instytucji upamiętniających ofiary narodowego socjalizmu oraz informacje na temat najnowszych opracowań w tym temacie. www.gedenkstaettenforum.de
3. Fundacja Pomnik Pomordowanych Żydów Europy (Stiftung Denkmal für die ermordeten Juden Europas) oferuje także informacje nt. miejsc pamięci w Europie. www.memorialmuseums.org
Niektóre Landowe Centrale Edukacji Obywatelskiej (Landeszentrale für politische Bildung) opublikowały broszury o miejscach pamięci na terenie danego kraju związkowego. Zapewniają one także często częściowe wsparcie finansowe podróży do miejsc pamięci. Prawie wszystkie kraje związkowe dysponują prezentacjami internetowymi lokalnych miejsc pamięci wraz z linkami do poszczególnych instytucji.
Ponadto w niektórych miastach oferowane są alternatywne wycieczki turystyczne śladami drugiej wojny światowej z przewodnikiem. Przegląd takich ofert podaje Forum Neue Städtetouren www.stattreisen.de
Instytucje zajmujące się w Polsce upamiętnianiem drugiej wojny światowej i jej skutkami to Instytut Pamięci Narodowej (www.ipn.gov.pl) oraz Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. IPN oferuje na stronie internetowej historyczne informacje na temat niemieckich obozów koncentracyjnych i obozów zagłady w okupowanej Polsce, zarówno w języku polskim, jak i angielskim. http://www.truthaboutcamps.eu/